نحوه برخورد با بیمار دچار توهم را باید به دقت بررسی نمود.
به موارد زیر در این بررسی توجه کنید:
ارزیابی موقعیت:
ببینید آیا توهمات برای شما یا بیمار مشکل آفرین است یا خیر. آیا فرد را می‌ترساند؟ آیا منجر به بروز رفتارهای خطرناک می شود؟ اگر توهمات مشکلی برای مراقب، خود بیمار یا سایر اعضای خانواده ایجاد نمی کند یا منجر به بروز رفتارهای خطرناک نمی شود، نیازی به مداخله نیست و می توان از آنها چشم پوشی کرد.
مشورت با پزشک:
حتماً با پزشک مشورت کنید. پزشک می تواند بیماریهای جسمی منجر به توهم (مانند عفونت کلیه یا مثانه یا از دست رفتن آب بدن) را با معاینه و آزمایش رد کند، داروهای مصرفی را مورد ارزیابی مجدد قرار دهد، در صورت نیاز به درمان برای رفع توهمات بیمار، دارو تجویز کند و یا جهت ارزیابی بینایی و شنوایی بیمار، وی را به متخصصان مربوطه ارجاع دهد.
اصلاح بینایی بیمار:
بیمار را تشویق کنید تا عینکش را به چشمش بزند و به صورت منظم جهت معاینه چشم به متخصص بینایی سنجی مراجعه کنید. در صورت ابتلا به بیماریهای چشمی مانند آب مروارید حتما با چشم پزشک جهت اصلاح آن مشورت کنید.
اطمینان بخشی:
سعی کنید در برابر احساساتی که در حال تجربۀ آنهاست با همدلی و کلمات مهرآمیز، به او اطمینان و قوت قلب دهید. مثلا می توانید بگویید: «نگران نباش، من اینجا هستم و از تو مراقبت و محافظت می کنم». می توان با لمس ملایم بیمار نیز حمایت از وی را بیشتر ابراز کرد. آرام به شانه بیمار بزنید تا حواس وی از توهمش منحرف شود. حتما به احساسات وی توجه کنید. مثلا می توان گفت «به نظر می آید که خیلی ناراحت شدی می دانم که اینها خیلی برایت ترسناک است».
منحرف کردن حواس بیمار:
به بیمار پیشنهاد کنید که با شما به پیاده روی بیاید و یا کنار شما در اتاق دیگری بنشیند. توهمات ترسناک در اتاق روشن و پر نور که در آن افراد دیگر حضور داشته باشند، فروکش می کند. می توان با فعالیتهایی مانند گوش دادن به موسیقی، دیدن عکس و یا شمردن پول، توجه بیمار را منحرف ساخت.
جواب دادن صادقانه به سئولات:
گاهی بیمار در مورد مشاهدات توهم گونه اش نظر شما را می پرسد. مثلا می گوید: «آیا تو، هم او را می بینی؟». می توان اینگونه پاسخ داد که «می دانم شما چیزی را می بینید، ولی من نمی بینم» در این حالت علیرغم پاسخ صادقانه، با بیمار بحث و جدل نکرده و آنچه را که او می بیند یا می شنود انکار نکرده اید. در واکنش به توهمات بیمار محتاط باشید و هرگز با وی در مورد غیر واقعی بودن چیزهایی که می بیند یا می شنود بحث نکنید.
اصلاح محیط اطراف بیمار:
اگر بیمار به دلیل درک اشتباه از شیءِ خاصی دچار توهم می شود، می توان آن را از محیط اطراف بیمار حذف کرد. مثلا اگر بیمار بدنبال خیره شدن به پرده اتاق صورت فردی را می بیند، می توان پرده ها را از اتاق برداشت یا آنها را درحالت جمع شده قرار داد. روشن تر کردن اتاق نیز باعث میشود توهمات کمتر بروز نمایند. هنگامی که تلویزیون برنامه های خشن و اضطراب آور پخش می کند آن را خاموش نمایید، زیرا وی قادر به تشخیص و تفکیک برنامه های تلویزیون با واقعیت نیست. از اینکه بیمار به وسیله ای دسترسی ندارد که با به کاربردن آن بتواند به خودش و یا اطرافیان صدمه بزند، مطمئن شوید.