بهداشت فردی فرد مبتلا به بیماری آلزایمر

ميزان كمكي كه يك فرد مبتلا به بیماری آلزایمر در ارتباط با مراقبت هاي فردي نیاز دارد، با توجه به آسيب مغزش متغير است. فرد مبتلا در مراحل ابتدايي بيماري قادر خواهد بود از خود مراقبت كند، اما ممكن است به تدريج به خود بي توجهي كرده و سرانجام نيازمند كمك كامل باشد. اغلب مشكلات هنگام وادار كردن فرد مبتلا براي عوض كردن لباسش يا حمام كردن به وجود مي آيد. ممكن است شخص اين جمله را به شما بگويد « قبلا لباس هایم عوض كردم »، يا امكان دارد ميز را برگردانده و ايجاد سر و صدا كند گويي كه شما اشتباه كرده ايد چنين چيزي را به او پيشنهاد كرده ايد.

دختري مي گويد: « من نمي توانم مادرم را وادار به تعويض لباسش كنم. او همان لباس ها را براي يك هفته مي پوشد. با همان لباس ها مي خوابد. زماني كه به او مي گويم آنها را عوض كند، مي گويد: قبلا عوض كردم يا سر من فرياد مي زند كه: تو فكر مي كني چه كسي هستي كه به من مي گويي چه موقع لباس هايم را عوض كنم؟ »

همسري نقل مي كند: « هر زمان كه او را به حمام مي برم، جيغ مي كشد و طلب كمك مي كند. پنجره ها را باز مي كند و فرياد مي زند: « كمك! من را دزديده اند. »

فردي كه دمانس دارد ممكن است افسرده يا بي تفاوت شود و تمايلش را براي هر نوع نظافتي از دست بدهد. امكان دارد توانايي به ياد آوردن اينكه چه مقدار از زمان گذشته است را از دست داده باشد: « به نظر او نمي رسد كه يك هفته از عوض كردن لباسش مي گذرد. »

اينكه شخصي به او بگويد كه بايد لباسش را عوض كند ممكن است برايش ناراحت كننده باشد. اگر فردي به شما بگويد كه بايد لباستان را عوض كنيد، ممكن است خيلي عصباني و برآشفته شويد.

لباس پوشيدن و حمام كردن جزء كارهاي شخصي به حساب مي آيد. هر كدام از ما رفتارهاي شخصي جداگانه اي براي انجام دادن كارهايمان داريم. برخي از ما فقط دوش مي گيريم و برخي در وان حمام مي كنيم. برخي در صبح و برخي در شب حمام مي كنيم. برخي از ما در روز دو بار لباسهايمان را عوض مي كنيم و برخي ديگر يك روز در ميان، اما هر يك از ما در انجام دادن رفتارها و كارهايمان كاملا دقيق هستيم.

گاهي اوقات زماني كه یکی از اعضاء خانواده شروع به كمك كردن به فرد مبتلا مي كند، ندانسته و به طور غير عمدي عادت هاي دائمي وي را ناديده مي گيرد. تغيير در امور روزمره مي تواند ناراحت كننده باشد. در گذشته، مردم اغلب كمتر از ما لباس هايشان را مي شستند و تعويض مي كردند.

ما حمام كردن و لباس پوشيدن به طور مستقل را از بچگي آغاز مي كنيم. اين موضوع شاخصي بنيادي و اساسي از استقلال ماست. از اين گذشته، حمام كردن و لباس پوشيدن جزء كارهاي شخصي به حساب مي آيد. اكثر مردم در مقابل افراد ديگر هرگز حمام نكرده و لباس تعويض نمي کنند.

دست زدن و چشم دوختن افراد ديگر به اندام نازيبا، پير و بدون پوشش ما ( حتی برای كمك به ما ) تجربه ای به شدت ناراحت كننده است. زماني كه ما به فرد مبتلا پيشنهاد كمك در انجام كاري مي دهيم كه هميشه خود آن را انجام مي داده است – كاري كه هر كسي براي خود و در خلوت خود انجام مي دهد – جمله اي است كه بيان مي كند: « تو ، ديگر قادر نيستی كارهاي خودت را انجام دهدی » ، و اينكه در حقيقت «شبيه بچه اي شده ای كه بايد به تو گفته شود چه موقع لباست را بپوشی و بايد به تو كمك نمود ». فرد مبتلا ممکن است از این حالت و این جملات آزرده خاطر شود.

تعويض لباس و حمام كردن مستلزم تصميمات بسياري مي باشد. فرد بايد از بين جوراب ها، پيراهن ها و كراوات هاي بسيار، آنهايي را انتخاب كند كه با يكديگر هماهنگ هستند. زماني كه متوجه مي شود که دیگر نمي تواند اين كارها را انجام دهد یا زماني كه نگاه كردن به كمد پر از جوراب هاي رنگارنگ، او را به طور شديدي آشفته و منقلب مي كند، در نظر وی عوض نكردن لباس ساده تر و راحت تر خواهد بود.

چنين عواملي اغلب باعث بروز واكنش هاي فاجعه آميز و ناگوار در حين تعويض لباس يا حمام كردن مي شود. اكنون شما با مشكلات نظافت اين افراد رو به رو شده ايد. ابتدا سعي كنيد احساسات فرد مبتلا و نيازش به داشتن خلوت و استقلال را درك كنيد. به خاطر داشته باشید كه اين رفتار ناراحت كننده پيامد اختلال در مغز مي باشد و از روي عمد نيست. به منظور ساده تر كردن لباس پوشيدن و حمام كردن فرد بدون از بين بردن استقلالش، راه هايي را جستجو كنيد. به عنوان مثال، مراحل مختلف را از انتخاب لباس گرفته تا درآوردن و … کمتر و ساده تر نمایید.

استحمام

زماني كه فرد مبتلا از استحمام خودداري مي كند، شايد بخشي از مشكل اين باشد كه عمل حمام كردن براي او بسيار پيچيده و گيج كننده است، براي برخي اضطراب را به همراه دارد يا در حقيقت فرد مراقب بايد وارد حريم خصوصي فرد مبتلا شود. به دنبال راه هايي براي كاهش اين عوامل باشيد. خونسرد و آرام باشيد. عمل را ساده كنيد. شخص را با يك لباس بلند و گشاد يا حوله بپوشانيد و از زير لباس، او را بشوييد. سعي كنيد تا جايي كه ممكن است هنگام ترغيب فرد به استحمام، آداب هميشگي خودش حفظ شود. در عين حال كار را براي او ساده كنيد.

اگر فرد در ابتدا هميشه اصلاح مي كرده است، سپس دوش مي گرفته و بعد صبحانه مي خورده است، در صورتي كه شما نيز اين كارها را قبل از صبحانه براي او برنامه ريزي كنيد، به احتمال زياد با شما همكاري خواهد كرد. سپس لباس ها و حوله اش را آماده كنيد و شير آب را باز كنيد. زماني كه به او كمك مي كنيد، آرام و مهربان باشيد. از بحث كردن بپرهيزيد. قدم به قدم مراحل را به او يادآوري كنيد.

به عنوان مثال از گفتن اين جملات خودداري كنيد: « پدر جان، بلافاصله بعد از صبحانه مي خواهم شما را به حمام ببرم ». عبارت « بلافاصله بعد از صبحانه » بدين معني می باشد که او مجبور است چيزي را به ياد آورد.

بيمار مي گويد: « من احتياجي به حمام كردن ندارم ». شما مي گوييد: « اوه ، بله شما اين كار را انجام مي دهيد، يك هفته است كه حمام نكرده ايد. » ( شما نيز دوست نداريد كه وي اين جمله را به شما بگويد بخصوص اگر نتوانيد به خاطر آوريد كه آخرين بار چه وقت به حمام رفته ايد. ) در عوض اينگونه عمل كنيد: « پدر جان آب حمام آماده است ». مجددا او مي گويد: « من احتياجي به حمام كردن ندارم ». شما مي گوييد: « حوله ي شما اين جاست. حالا دكمه هاي پيراهنتان را باز كنيد ».

در اين لحظه ممكن است ذهنش به جاي دعوا و جر و بحث، متوجه دكمه ها شود. اگر مي بينيد كه به سختي دكمه ها را باز مي كند، مي توانيد به آرامي و مهرباني به او كمك كنيد. « پدر جان حالا بلند شويد، دكمه ي شلوارتان را باز كنيد ». ممكن است هنوز بگويد: « من احتياجي به حمام كردن ندارم». اما شما ادامه دهيد: « حالا داخل وان شويد ».

دختري، حمام و همه وسايل آن را براي پدرش آماده كرد و سپس، زماني كه پدرش در اتاق راه مي رفت و سرگردان بود؛ گفت: « اوه ، به اين حمام دوست داشتني نگاه كن. حالا كه حمام اينجاست چرا دوش نمي گيريد؟ خيلي بد مي شود اگر آن را از دست دهيد ». پدر بالاخره مي پذيرد.

زني به شوهرش گفت: « به زودي كار حمام كردنت تمام مي شود و من و تو كلوچه هايي را كه دخترمان خريده است مي خوريم ». بعضي خانواده ها معتقدند كه بيمار به يك پرستار يا تنها يكي از اعضاء خانواده اجازه مي دهد كه او را حمام كنند.

درباره عادت هاي هميشگي استحمام فرد فكر كنيد: آيا او حمام مي كرده يا دوش مي گرفته است؟ در صبح يا شب؟

اگر همه راه ها براي متقاعد كردن او به حمام كردن مؤثر واقع نشد، او را به طور قسمتي و محدود بشوييد يا با ابر بدنش را تميز كنيد. پوست فرد را از لحاظ جوشها و لكه هاي قرمز بررسي كنيد.

استحمام بايد جزء امور معمول باشد. هميشه آن را با يك شيوه و در يك زمان مشخص انجام دهيد. با اين روش ممكن است شخص استحمام را بپذيرد و مقاومت كمتري كند. اگر هنوز استحمام مشكلاتي را براي فرد مبتلا به وجود مي آورد، لازم نيست هر روز او را حمام كنيد. بسياري از حوادث در حمام رخ مي دهد. تمام اشياء اضافي حمام را جمع آوري كنيد و هرگز چشم از وی بر نگردانده يا تركش نكنيد. هميشه دماي آب وان يا دوش را كنترل كنيد، حتي اگر اين كار را قبلا خود انجام مي داده است.

توانايي تنظيم دماي مناسب و مطمئن ممكن است از بين رفته باشد. از مصرف كف صابون يا روغن بدن كه وان را ليز و لغزنده مي كند، خودداري كنيد. اين مواد همچنين مي تواند باعث عفونت هاي مهبل در زنان شود.

نگه داشتن فرد مبتلا به دمانس و بیماری آلزایمر در داخل و خارج وان حمام مي تواند مشكل باشد، بخصوص اگر او دستپاچه و سنگين وزن باشد. فردي كه تعادل ندارد امكان دارد زماني كه در زير دوش ايستاده يا در حمام قدم مي زند، ليز خورده يا بيفتد.

وسايلي وجود دارد كه با آنها كار استحمام بسيار ايمن تر و آسان تر مي شود. بسياري از خانواده ها به ما گفته اند كه يك صندلي حمام و يك شلنگ دستي بحران هاي استحمام را كاهش مي دهد. در اين صورت مي توانيد جريان آب را كنترل كنيد. استفاده از صندلي مطمئن تر است و جريان آب كنترل شده كمتر باعث آشفتگي فرد مي شود.

هرگز شخص را تنها داخل وان رها نكنيد. از آب کمتری در وان استفاده كنيد. اين حالت به شخص كمك مي كند كه احساس ايمني بيشتري داشته باشد و در مورد ليز خوردن نيز ايمن تر است. يك زيرانداز لاستيكي ضد لغزش را در وان حمام قرار دهيد. اگر شما به آرامي شستشوي هر قسمت از بدن را مرحله به مرحله يادآوري كنيد، فرد مبتلا مي تواند استحمام را خود انجام دهد. گاهي اوقات براي اعضاء خانواده بررسي اينكه اندام هاي تناسلي كاملا شسته شده ناراحت كننده و خجالت آور است اما بايد اين كار را انجام دهيد زيرا ممكن است دانه هاي پوستي ايجاد شوند.

مطمئن شوید كه چين خوردگي هاي بدن و زير سينه های فرد مبتلا شسته شده اند. براي فردي كه از وان بيرون مي رود از يك زيرپايي حمام استفاده كنيد كه ليز نخورد و مطمئن شوید كه هيچ چاله آبي در كف حمام وجود ندارد.

ممكن است جايگزين كردن زيرپايي چوبی با کفپوش حمام كه ليز نمي خورد، سودمند باشد. کفپوش حمام ليز نمي خورد، آب را به خود جذب مي كند و قابل شستشو است. وقتي كه شخص خود را خشك مي كند، بررسي كنيد كه همه قسمت هاي بدنش خشك شده باشد. اگر شما او را خشك مي كنيد، مطمئن شوید كه كاملا خشك شده است.

اگر فرد در برابر استفاده از دئودورانت ( اسپري بدن ) مقاومت مي كند، جوش شيرين جانشين مؤثري است. زماني كه فرد بدون پوشش مي شود، بدنش را از لحاظ لكه هاي قرمز پوستي، جوشها و زخم هاي احتمالي، بررسي كنيد. اگر هر نوع لكه هاي قرمز يا زخم در بدن فرد نمايان شد، پزشك را در جريان بگذاريد. در افرادي كه بيشتر اوقات مي نشينند يا مي خوابند، زخم هاي بستر خيلي سريع رشد مي كند. طبق صلاحدید پزشک براي پوست هاي خشك از لوسيون بدن استفاده كنيد.

لباس پوشيدن

اگر همه جوراب هاي فرد به شلوارهاي راحتي اش چسبيده باشد، او مجبور نيست تشخیص دهد كه كدام يك مربوط به كدام پا مي باشد. هر كدام از پيراهن ها و شلوارهايي را كه با هم هماهنگي دارند در يك چوب لباسي آويزان كنيد. كمربندها، روسري ها، پليورها، كراوات ها و ديگر لوازمي را كه ممكن است به اشتباه پوشيده شوند از دسترس او دور كنيد. لباس هاي مناسب و تميز را براي او به ترتيب و به طور مرتب بچينيد.

لباس هاي نامناسب با فصل يا لباس هاي نخ نما را از دسترس او دور كنيد تا به انتخابات فرد اضافه نشوند. اگر وي از عوض كردن لباس خودداري مي كند، از مجادله با او خودداري كنيد. مدتی بعد، مجدد به او پيشنهاد كنيد. همانطور كه بيماري فرد پيشرفت مي كند، صحيح يا پشت و رو پوشيدن لباس براي او مشكل مي شود. بستن دكمه ها، زيپ ها، بندهاي كفش و سگك كمربند براي او غير ممكن مي شود. اگر فرد، ديگر قادر نيست كه دكمه هايش را ببندد، آنها را با نوارهاي چسبک دار Velcro جايگزين كنيد. اين نوار چسبک دار را مي توانيد از مغازه پارچه فروشي یا خرازی تهيه كنيد. افرادي كه انگشتانشان ديگر از عهده بستن دكمه ها بر نمي آيد، اغلب مي توانند از اين نوار چسب ها استفاده كنند.

همسري كه نسبت به لباس پوشيدن شوهرش به طور مستقل، حساس بود، براي شوهرش لباس هايي را خريد كه دورو بودند. او تي شرت هاي جالب و مناسبي خريد كه اگر پشت و رو پوشيده مي شدند، ظاهر بد و نامناسبی نداشت. اين لباس ها دكمه نداشتند و داراي بند كمر با قابليت ارتجاعي بودند.

كفش هاي بدون بند از كفش هاي بند دار خيلي راحت تر است. زنان در لباس هاي دورو، بلوزهاي بدون بند و دامن هاي لنگي و شلوارهاي كشي به نظر زيباتر مي رسند. پوشيدن لباس هاي بلند و گشاد آسان تر است.

لباس هايي را كه قابل شستشو هستند و احتياجي به اتو كردن ندارند انتخاب كنيد. دليلي وجود ندارد كه به كارهاي شما اضافه شود. گاهي اوقات نقش و نگارهاي شلوغ شخص آسيب ديده را آشفته و پريشان مي كند، رنگ هايي با تضاد زياد انتخاب كنيد. تشخيص دادن لباس ها با رنگ هاي متضاد براي افراد مسن تر آسان تر است.

پوشاندن لباس زير به خانم ها مشكل و براي خيلي از شوهران يك معما مي باشد. شورت هاي زنانه گشاد و نرم بخريد. مهم نيست اگر آنها، آن را پشت و رو يا برعكس بپوشند.

پوشيدن جوراب هاي ساق بلند يا استفاده از شكم بند براي افرادي كه گردش خون خوبي ندارند، مضر است. پوشيدن جوراب هاي نخي كوتاه در خانه راحت تر است.

هر عملي را كه انجام مي دهيد يا او بايد انجام دهد قدم به قدم برايش توضيح دهيد. اگر لباس را به طور مرتب نپوشيده، سخت گيري نكنيد.

آراستگي سر و وضع

موهاي فرد را خيلي زيبا كوتاه كنيد، شستشوي موي كوتاه و مراقبت كردن از آن، آسان تر است. افرادي كه هميشه به آرايشگاه و سالن هاي زيبايي مي رفته اند، ممكن است هنوز هم از انجام دادن اين كار لذت ببرند. اگر اين كار يك تجربه ناراحت كننده است، در صورت امكان از آرايشگر بخواهيد كه به منزل بيايد.

ممكن است شستشوي مو در سينك ظرفشويي آشپزخانه از شستشو در وان حمام آسان تر و مطمئن تر باشد. لازم است كه ناخن هاي دست و پايش را كوتاه كنيد يا اينكه درصورت امكان از او بخواهيد كه خود اين كار را انجام دهد. ناخن هاي پا ممكن است به داخل انگشت پا خم شود و اين مسئله تقريبا دردناك است.

وي را تشويق كنيد كه لباس مرتب پوشيده و زيبا به نظر رسد. اگر زني هميشه آرايش مي كرده است، ساده آرايش كردن مي تواند در حال حاضر برايش خوب باشد. بعد از استحمام و پوشيدن لباس، او را به ديدن خود در آيينه و اينكه چقدر زيبا شده تشويق كنيد. ( حتي اگر خسته و عصبي شده ايد ) از بقيه افراد خانواده بخواهيد كه از او تعريف كنند. تعريف و تمجيد در كمك كردن به اينكه فرد احساس خوبي از خود داشته باشد مهم است، زيرا اكنون براي وي انجام كارهايي ساده ( مانند لباس پوشيدن ) نيز عملي بزرگ و مهم است.

بهداشت دهان و دندان

با وجود وظايف ديگر مراقبت از فرد مبتلا، فراموش كردن چيزهايي كه نمي توانيم ببينيم طبيعي است اما بهداشت مناسب دهان براي راحتي و سلامت بيمار بسيار مهم است.

فردي كه به نظر مي رسد قادر به مراقبت از خود مي باشد، ممكن است مراقبت از دندان يا دندان مصنوعي اش را فراموش كند. دندان هاي مصنوعي واقعا مسئله ساز هستند. اگر دندان مصنوعي در دهان به درستي قرار نگيرد يا اگر فرد به طور دقيق از ماده چسبنده دندان استفاده نكند، هنگام جويدن با مشكل روبرو مي شود. واكنش طبيعي به اين مسئله نخوردن چيزهايي است كه فرد نمي تواند بجود. اين مسئله مي تواند منجر به تغذيه ناكافي يا يبوست شود.

وقتي فردي غذا مي خورد، بايد دندان مصنوعي در دهانش به درستي قرار گرفته باشد در غير اين صورت براي فرد آزار دهنده بوده و حتما بايد به دندانپزشك مراجعه شود. اگر فراموش مي كند كه آنها را درآورده و تميز كند، يا اگر اجازه اين كار را به شما نمي دهد، ممكن است زخم هاي دردناكي در لثه اش به وجود آيد كه منجر به تغذيه ناكافي مي گردد.

از آنجا كه مي خواهيد فرد تا جايي كه ممكن است مستقل باشد، مي توانيد وظيفه يادآوري كارها را به عهده بگيريد، اما به او اجازه دهيد كه تا جايي كه امكان دارد خود مراقبت اصلي را انجام دهد. يكي از دلايلي كه افراد مراقبت از دندان يا دندان مصنوعي شان را متوقف مي كنند اين است كه اين كار عملا وظيفه پيچيده اي است و مراحل زيادي دارد و فرد در مورد اينكه چه طور و چگونه بايد آن را انجام دهد، آشفته مي شود. مي توانيد با تقسيم كردن كارها به مراحل ساده تر و يادآوري مرحله به مرحله ي كارها، به او كمك كنيد.

اگر شما مسئوليت مراقبت از دندان مصنوعي فرد را به عهده مي گيريد، بايد هر روز آنها را از دهان خارج كرده، آنرا تميز كنيد و لثه هايش را از نظر حساسيت بررسي كنيد.

دندانپزشك مي تواند به شما نشان دهد كه چطور اين كار را انجام دهيد. اگر فرد دندان هاي اصلي خود را دارد، ممكن است مجبور شويد كه آنها را مسواك بزنيد و زخم هاي دهان را بررسي نمایید.

برخي دندانپزشكان توصيه مي كنند كه براي تميز كردن دندان به جاي مسواك از پنبه ي آپليكاتور ( applicator ) استفاده كنيد . با اين پنبه مي توانيد به راحتي دندان را تميز كنيد. اگر فرد دندان هايش را به هم مي فشارد، سعي كنيد قسمت بيروني دندان هايش را مسواك بزنيد. مراقبت از بهداشت دهان را بخشي از امور دائمي و ثابت قرار دهيد و آنرا به آرامي انجام دهيد. اگر مخالفت كرد، مقاومت كمتري كنيد و ساعتي از روز را انتخاب نمایید كه وی داراي بيشترين حس همكاري باشد. فرد ديگري ممكن است بهتر بتواند حس همكاري فرد مبتلا را بر انگيزد.

دندان هاي سالم يا دندان مصنوعي مناسب اهميت زيادي دارند. افرادي كه اختلال حافظه دارند تمايلي به خوب جويدن ندارند و به راحتي به حالت خفگي مي افتند. مشكلات دنداني به وخامت اين اوضاع مي افزايند.ممکن است مشكلات خفيف تغذيه اي كه بر اثر دندان فاسد ايجاد مي شوند و زخم هاي دهان مشكلات ديگري را به وجود آورد و حتي اختلال و آشفتگي فرد را بيشتر كند.

سرويس بهداشتي

صندلي هاي بلند توالت، نشست و برخاست فرد روي صندلي را آسان تر مي كند و برای منتقل كردن وی از صندلي چرخدار (Wheelchair ) به توالت مناسب ترمي باشد.

صندلي بايد محكم روي توالت بسته شود تا وقتي شخص روي آن مي نشيند باعث ليز خوردن او نشود. براي فردي كه بايد براي مدتي روي صندلي بنشيند، صندلي هاي تشك پوش ( نرم ) راحت تر است. به ويژه براي افرادي كه به آساني دچار زخم بستر مي شوند، استفاده از اين نوع بسيار مهم است. مي توانيد توالت فرنگي سيار فرد را نزديك تخت او قرار دهيد تا مجبور به طي مسافت زياد نباشد.

نصب نرده استفاده وی از توالت را ایمن تر می کند. فرد مي تواند آنرا محكم بگيرد و داخل وان حمام شود و از آن خارج شود. شما مي توانيد نرده را روی ديوارها نصب كنيد يا به صورت مجزا يا گيره اي در حمام نصب شوند.

يك صندلي براي حمام خريداري كنيد. با اين كار بيمار احساس آرامش بيشتري مي كند و همچنين بالاتر قرار مي گيرد و شما مي توانيد بدون آنكه به طور زياد خم شويد يا بدنتان را بكشيد، به او نزديك شويد.

بي اختياري

افرادي كه مبتلا به دمانس و بیماری آلزایمر هستند، امكان دارد خود را خيس كنند ( بي اختياري ادراري ) يا در لباسشان مدفوع كنند ( بي اختياري روده يا مدفوع ). هر دوي اينها واقعا مشكلات جداگانه اي هستند و يكي از آنها اغلب بدون ديگري اتفاق مي افتد. دلايل بسياري براي بي اختياري وجود دارد. بنابراين بررسي اين مشكلات بسيار مهم است.

ادرار كردن و مدفوع كردن از وظايف طبيعي بدن هستند. به هر حال، ما از بچگي ياد گرفته ايم كه اين مسائل جزء كارهاي شخصي مي باشد. همچنين بسياري از ما ياد گرفته ايم كه اين مسائل ناخوشايند، كثيف يا از لحاظ اجتماعي غير قابل قبول هستند. علاوه براين، آموخته ايم كه اين اعمال بايد در خلوت انسان و به طور مستقل صورت گيرد. زماني كه فرد ديگري مجبور است به ما كمك كند، هم براي فرد كمك كننده و هم براي فرد ناتوان، اين كار رنج آور است. همچنين گاهي اوقات افراد احساس تهوع آوري از ادرار يا مدفوع دارند و ممكن است موقع تميز كردن دهان خود را ببندند يا استفراغ كنند. اين مسئله هم براي افراد خانواده و هم براي مراقبان حرفه اي مهم است كه از وضعيت احساسي خود در اين رابطه آگاه باشند.

بي اختياري ادرار

بي اختياري ادرار دلايل متعددي دارد، بعضي از آنها واكنش خوبي به درمان مي دهند. اين سؤالات را از خود بپرسيد. اگر فرد، زن است، آيا كاملا مثانه اش را تخليه مي كند يا اينكه چند قطره از ادرارش مي ريزد به ويژه موقعي كه مي خندد، سرفه مي كند، چيزي از زمين بلند مي كند، يا برخي كارهاي ناگهاني ديگر را انجام مي دهد؟ آيا اين مسائل در زمان خاصي از شبانه روز، مثلا در شب اتفاق مي افتد؟ ( استفاده از يك دفتر يادداشت براي چند روز به منظور ثبت ساعاتي كه اين مسئله رخ مي دهد، سودمند است. به عنوان مثال؛ ساعاتي كه فرد با موفقيت از توالت استفاده مي كند و ساعاتي كه فرد غذا مي خورد يا چيزي مي نوشد. )

اغلب چطور ادرار مي كند؟ آيا دفع ادرار دردناك است؟‌ آيا بي اختياري به طور ناگهاني آغاز شده است؟ آيا آشفتگي فرد به طور ناگهاني شديد تر شده است؟ آيا بي اختياري گهگاه اتفاق مي افتد يا به طور متناوب؟ آيا فرد در يك مكان جديد زندگي مي كند؟ آيا او در مكان هاي نامناسبي مثل كمد ديواري يا گلدان ادرار مي كند؟ ( اين مسئله با فردي كه خود و لباسش را در هر مكاني خيس مي كند متفاوت است ) آيا زماني كه فرد نمي تواند خودش را به دستشويي برساند، بي اختياري اتفاق مي افتد؟‌ آيا اين اتفاقات در راه دستشويي رخ مي دهند؟

هر زماني كه مشكل بي اختياري به وجود آمد، بسيار مهم است كه با پزشك مشورت كنيد. شما مي توانيد با داشتن جواب اين سؤالها به پزشك كمك كنيد كه علت را تشخيص دهد. اگر فرد تب دارد، فورا به پزشك اطلاع دهيد. بدون بررسي همه دلايل قابل درمان، به پزشك اجازه ندهيد كه معالجه بي اختياري را رها كند.

بي اختياري ادرار ممكن است به علت عفونت هاي مزمن يا حاد مثانه، دیابت (بيماري قند) كنترل نشده، افزايش مدفوع سفت در روده، بزرگ شدن پروستات، از دست رفتن آب بدن، دارو درماني، يا بسياري مشكلات پزشكي و دارويي ديگر به وجود آمده باشد. نشت كردن ادرار ( چند قطره ادرار كردن ) مي تواند در اثر ضعيف شدن ماهيچه ها و وضعيت هاي ديگري كه به طور بالقوه قابل درمان هستند، ايجاد شده باشد. ممكن است به نظر رسد كه دادن مايعات كم، بي اختياري ادرار را كاهش مي دهد، اما اين مسئله مي تواند خطرناك باشد، چون بدن را به سمت ” کم آبی یا dehydration ” هدايت مي كند.

اولين قدم در درمان بي اختياري اين است كه مطمئن شوید فرد به اندازه كافي مايعات دريافت مي كند تا مثانه به اندازه كافي براي كار كردن تحريك شود. مقدار خيلي كم مايعات يا مقدار خيلي زياد آن، هر دو مي تواند بد باشد. اگر مطمئن نيستيد كه فرد بايد چه مقدار مايعات دريافت كند، از دكتر يا پرستارتان سؤال كنيد. اگر فرد آب بدنش از دست رفته است، پزشك يا پرستار مي تواند تشخيص دهد.

اگر علت اين است كه وي آرام حركت مي كند يا از واكر و عصا استفاده مي كند يا دستپاچه است و نمي تواند به موقع از دستشويي استفاده كند، مي توانيد توالت را نزديك وي بياوريد. به عنوان مثال؛ اگر براي توالت رفتن بايد به طبقه دوم برود، استفاده از يك توالت فرنگي سيار ( صندلي لگن دار ) براي طبقه همكف ممكن است مشكل را حل كند. همچنين هنگامي كه به سفر مي رويد به شما كمك خواهد كرد. مي توانيد از لباس هاي راحت استفاده كنيد تا فرد دستپاچه بتواند از آن سريع تر و بهتر استفاده كند. سعي كنيد از نوار چسبي به جاي زيپ و دكمه استفاده كنيد. آيا فرد مبتلا به راحتي مي تواند از صندلي اش بلند شود؟ اگر او در گودي صندلي فرو رفته است، امكان ندارد بتواند به موقع از آن بلند شود.

گاهي اوقات افراد نمي توانند دستشويي را پيدا كنند. اين مسئله اغلب در محيط هاي جديد اتفاق مي افتد. استفاده از يك علامت واضح روی در دستشویی با رنگ مشخص مي تواند كمك كند. افرادي كه در سطل هاي زباله، كمد هاي ديواري يا گلدان ها ادرار مي كنند، ممكن است قادر به پيدا كردن دستشويي نباشند يا نتوانند مكان مناسب ادرار كردن را به ياد بياورند. برخي خانواده ها معتقدند كه گذاشتن درپوش روي سطل آشغال، قفل كردن درهاي كمد ديواري و بردن فرد به دستشويي با توجه به يك جدول زماني مرتب، سودمند است. به ياد داشته باشيد كه برخي افراد مسن تر ممكن است ياد گرفته باشند كه شبيه بچه ها در بيرون از منزل يا در يك قوطي در رختخواب ادرار كنند. اگر چنين است، ممكن است در دسترس گذاشتن يك قوطي براي آنها از پاك كردن و تميز كردن سطل زباله راحت تر باشد.

از روكش هاي قابل شستشو برای صندلي استفاده نماييد. اگر صندلي يا قاليچه دوست داشتني داريد و نگران آن هستيد كه صدمه ببينند، راحت تر است كه آنها را برداريد و در جايي بگذاريد كه شخص نتواند از آن استفاده كند.

گاهي اوقات افراد احتياج به كمك دارند اما قادر به درخواست كمك در اين زمينه نيستند يا از در خواست كمك در اين زمينه شرمنده مي شوند. ممكن است اين افراد به هنگام رفتن به دستشويي، كلمات بچه ها را به كار ببرند، مثل جيش و … يا در صورت وجود مشكلات گفتاري از كلمات مبهم استفاده كنند. اگر مراقب متوجه نشود كه وي چه چيزي را در خواست مي كند، مي تواند منجر به بروز حوادثي شود. ياد بگيريد كه منظور فرد چيست و مطمئن شويد كه مراقبان حرفه اي و ديگر مراقبت كنندگان هم مي دانند.

اگر فرد در شب بي اختيار است، در صورتي كه به دلايل پزشكي به مايعات بيشتري نياز ندارد، مقدار مايعاتي را كه او بعد از شام مي نوشد محدود كنيد. ( در طول روز مطمئن شويد كه او مقدار فراواني مايعات دريافت مي كند).

به منظور توالت رفتن، او را يك بار در شب بيدار كنيد. گذاشتن توالت فرنگي سيار كنار تخت فرد مبتلا كه بتواند از آن استفاده كند، سودمند است. به ويژه اگر فرد مشكلات حركتي دارد. همچنين، چراغ هاي خواب در حمام و اتاق خواب بسيار كمك كننده است.

زمين خوردن اغلب شب ها در مسير توالت رخ مي دهد. مطمئن شويد كه به اندازه كافي نور وجود دارد و قاليچه لغزنده اي وجود ندارد تا فرد بتواند از رختخواب بيرون بيايد و مطمئن شويد كه كف دمپايي هاي فرد نرم و ليز نباشد.

يك دفتر يادداشت، اطلاعاتي را كه شما براي پيشگيري از بسياري حوادث نياز داريد، فراهم مي كند. اگر زمان هايي را كه فرد معمولا ادرار مي كند بدانيد، قبل از اينكه اتفاقي رخ دهد، شما مي توانيد او را به توالت ببريد. در حقيقت، اين مسئله شما را از الگوي طبيعي دفع ادرار وی مطلع مي كند و شما به آن عادت مي كنيد. بسياري از خانواده ها معتقدند كه مي توانند زماني را كه فرد احتياج به توالت دارد بگويند. رد مبتلا ممكن است بي قرار و ناآرام باشد يا شلوارش را بكشد. اگر فرد سر نخي به شما نداد، به طور معمول هر 2 يا 3 ساعت او را به دستشويي ببريد.

يك برنامه زماني مرتب و دائمي از بيشتر پيشامد ها جلوگيري مي كند، ناراحتي هاي پوست را كم مي كند و زندگي را براي هر دوي شما راحت تر مي سازد. با وجود اينكه درخواست از شخص براي رفتن به توالت ممكن است ناراحت كننده باشد، اين مسئله وی را از شرمندگي خيس كردن خود نجات مي دهد.

ممكن است در برخي از افراد مبتلا علامت هاي غير کلامی آشكار كه به ما مي گويند، وقت ادرار كردن است يا نه، وجود داشته باشد. درآوردن شورت يا بار كردن زيپ شلوار يا نشستن در صندلي توالت مي تواند علامتي براي ” رفتن به دستشويي ” باشد. لباس هاي خشك و بودن در رختخواب يا بين مردم علامت هايي براي ” نداشتن ادرار ” هستند.

مردي هر روز صبح به محض اينكه بيدار مي شد و پايش را از روي تخت بر زمين مي گذاشت ادرار مي كرد. اگر اين مسئله هر روز اتفاق مي افتد، ممكن است بتوانيد خود را آماده كرده و به فرد لوله ادرار بدهيد.

بعضي از افراد ممكن است هنگامي كه شما با آنها در دستشويي هستيد، از ادرار كردن جلوگيري كنند و قادر به دستشويي رفتن نباشند. يا اگر از آنها بخواهيد كه از توالت فرنگي سيار واقع در اتاق استفاده كنند ، اين كار را انجام ندهند.

گاهي اوقات، اگر فرد در ادرار كردن مشكل دارد، سودمند است كه به او يك ليوان آب و يك ني بدهيد و از او بخواهيد كه با دميدن حباب درست كند. به نظر مي رسد كه اين عمل به ادرار كردن فرد كمك كند. از يك پرستار بخواهيد كه به شما نشان دهد چطور به آرامي مثانه اش را فشار دهيد تا ادرار جاري شود. بعضي وقت ها بيمار مي خواهد كه هر چند دقيقه به دستشويي برود. اگر اين كار يك مسئله و مشكل به حساب مي آيد، از يك پزشك متخصص كليه بخواهيد كه فرد را معاينه و دلیل آن را بررسی کند.

عفونت دستگاه ادراري يا داروهاي خاص مي تواند اين احساس را در فرد ايجاد كند يا از تخليه كامل مثانه اش جلوگيري كند. ( اگر مثانه اش كاملا خالي نباشد، او احساس خواهد كرد كه دوباره به ادرار كردن احتياج دارد ). اگر دلايل پزشكي را منتفي كرده ايد و مطمئن هستيد زماني كه او ادرار مي كند، مثانه اش خالي مي شود او را هر 2 يا 3 ساعت به توالت ببريد و در خلال اين مدت حواسش را منحرف كنيد.

برخي پزشكان و پرستاران ممكن است به درمان بي اختياري ادرار توجهی نكنند. درست است كه افراد مبتلا به دمانس و بیماری آلزایمر سرانجام كنترل مستقل وظايفشان را از دست مي دهند اما بسياري هم از دست نمي دهند و بسياري از دلايل بي اختياري مي تواند كنترل شود. حتي موقعي كه فرد وظايف مستقل را از دست داده است، راه هاي بسياري وجود دارد كه با انجام دادن آن مي توانيد بقيه وظايفتان را آسان تر انجام دهيد و ناراحتي هاي او را كم كنيد. در صورت نیاز، به يك پزشك يا پرستار با تجربه در كنترل بي اختياري ادرار مراجعه نماييد.

بي اختياري در دفع مدفوع

در مورد بي اختياري روده همانند بي اختياري ادرار، بايد با پزشك مشورت شود. حمله ناگهاني يا موقتي بي اختياري ممكن است نتيجه عفونت، اسهال، يبوست يا فشار ناشي از افزايش مدفوع سفت باشد.

مطمئن شويد كه توالت راحت است و فرد براي مدتي مي تواند بدون نگراني بنشيند تا مدفوع کاملا تخليه شود. پاهايش بايد روي زمين راحت باشد و چيزي داشته باشد كه او را روي توالت نگه دارد. نصب يك ميله، در جلوي فرد بر روي ديوار در اين زمينه كمك كننده بوده و فرد بي قرار را به آرام گرفتن در جاي خود ترغيب مي كند. موقع دستشويي كردن چيزي به او بدهيد كه با آن مشغول شود يا برايش موسيقي بگذاريد. زمان های دفع مدفوع را بررسی نمایید و در همان اوقات او را به توالت ببريد. از سرزنش كردن فردي كه در لباسش مدفوع كرده، بپرهيزيد. اگر دچار يبوست است يا مدفوعش آنقدر سفت است كه تخليه اش دشوار مي باشد به پزشك مراجعه كنيد .

نظافت كامل فرد مبتلا به بیماری آلزایمر

فردي كه در لباس آلوده به مدفوع يا ادرار بماند به سرعت زخم ها و حساسيت هاي پوستي رشد مي كند. مهم است كه اين زخم ها را مشاهده كنيد. خشك و تميز نگه داشتن پوست بهترين محافظ در برابر مشكلات پوستي است. بعد از هر بار مدفوع كردن، پوست بايد شسته شود. استفاده از پودر، پوست را خشك نگه مي دارد. تا جایی که امكان دارد، از به كار بردن سوند ادرار به عنوان يك راه هميشگي براي مهار كردن بي اختياري ادرار، بايد اجتناب شود. تمیز نمودن يك فرد بي اختيار مي تواند براي بيمار ناخوشايند و براي شما سخت باشد. از اينرو برخي خانواده ها از زمان نظافت به عنوان زمان نشان دادن محبت و نزدیکی به عزیزشان استفاده مي كنند. اين امر مي تواند يك مراقبت ناخوشايند ضروري را خوشايندتر كند.

پوشك كامل نیز براي افراد بي اختيار وجود دارد. كارشناسان با استفاده از اين نوع پوشك ها مخالف هستند. برخي افراد تصور مي كنند كه پوشك روحيه افراد را تضعيف كرده و باعث تشويق رفتار كودكانه در آنها مي شود. بعضي ها معتقدند كه برنامه زمان بندي شده توالت رفتن از تعويض پوشك افراد بي اختيار آسان تر است. آيا بايد از آنها استفاده كرد؟ پاسخ به آن به احساسات دروني خودتان و واكنش فرد مبتلا بستگي دارد. ما معتقديم استفاده از جدول زمان بندي شده اجابت مزاج ايده آل است، اما دريافته ايم كه بعضي افراد در برابر آن مقاومت مي كنند و حتي موقعي كه جدول زماني وجود دارد باز هم بي اختيار هستند. پزشك يا پرستار به شما كمك خواهد كرد كه تصميم بگيريد چه راهي براي شما مناسب است.

شورت هاي يك بار مصرف بزرگسالان يا شورت هایي با لايه پلاستيكي نيز در اين زمينه مؤثرند. در صورتي كه بر روي اين شورت ها، شورت معمولي نيز پوشانده شود فرد مبتلا احساس آسايش و راحتي بيشتري خواهد نمود. به دليل احساس منفي درباره كلمه ” پوشك ” اين محصولات با نام ” شورت بزرگسال ”  یا  ” پوشینه ” عرضه مي گردند. محصولاتي نيز وجود دارد كه شامل يك شورت رويي قابل شستشو است كه يك لايه يك بار مصرف را در خود جاي مي دهد. يك پارچه نرم و خشك نمونه ايده آلي است كه باعث مي شود لايه ي جاذب، ادرار را از محل فاق شلوار دور كند، بنابراين پوست احساس خشكي مي كند. شورت و شلوار را می توان به گونه ای دوخت که بدون درآوردن لباس، لايه را تعویض نمود و در اين صورت تنها براي توالت رفتن، لباس را پايين آورد.

حلقه شورت بايد كيپ باشد تا از پس دادن جلوگيري شود، اما نبايد به هم چسبيده باشد. شورت هاي بزرگسال ممكن است از اطراف پای فرد لاغر پس دهد. خانواده ها معتقدند كه استفاده از يك پوشك سايز بچه به علاوه قسمت جاذب يك شورت بزرگسال، كمك كننده است. استفاده از سنجاق قفلي مناسب براي متصل كردن شورت به زير پيراهني فرد، كمك خواهد كرد كه مدفوع را در خود نگه دارد بدون اينكه بستر فرد را كثيف كند. بعضي شورت ها قابلیت جذب بيشتري در قسمت جلو دارند، در حالي كه بعضي ديگر در قسمت پشت ظرفیت جذب بيشتري دارند.

پوشك هايي كه اندازه نيستند يا كاملا خيس هستند، ممكن است نم پس دهند. انتظار نداشته باشيد كه پوشك بيشتر از يك ادرار را تحمل و در خود جذب كند. لايه ها ممكن است نشان دهند كه چه مقدار مايع مي توانند جذب كنند. يك مثانه پر ممكن است 8 تا 10 اونس ( يك فنجان ) ادرار تخليه كند.

ملحفه هاي يك بار مصرف براي محافظت از ملحفه زير بيمار وجود دارند. استفاده از شورت هاي لاستيكي، شلوارهاي لاستيكي يا ملحفه هاي مشمعي كه با يك لايه پارچه اي محافظت نمي شوند، مناسب نمی باشند. چون باعث مي شوند كه رطوبت در تماس با پوست باقي بماند و حساسيت ها و زخم هاي پوستي ايجاد شود.