مقدمه و اهداف : بیماری آلزایمر یک اختلال پیشرونده عصبی است که شایع ترین شکل دمانس است. بیماری آلزایمر در حدود 70-50 درصد از موارد دمانس را تشکیل می دهد. مطالعات اخیر گزارش کرده اند که بیماران مبتلا به آلزایمر آسیب هایی در صرف افعال در جمله، و بخصوص در افعال بی قاعده دارند. هدف از این مطالعه بررسی و تعیین نقایص بیماران مبتلا به آلزایمر در صرف افعال باقاعده و بی قاعده (واقعی و نوساخت) در زبان فارسی بود.
مواد و روش ها: در این پژوهش که از نوع توصیفی – تحلیلی و به صورت مورد – شاهدی بود، توانایی صرف افعال گذشته با قاعده و بی قاعده (واقعی و نوساخت) 16 بیمار مبتلا به آلزایمر و 30 فرد سالم همگن شده به لحاظ سن، جنس، میزان تحصیلات و برتری دست با گروه بیمار، مورد ارزیابی قرار گرفت. در ابتدا وضعیت شناختی آزمودنی ها با استفاده از آزمون مختصر وضعیت شناختی مورد ارزیابی قرار گرفتند و سپس با استفاده از آزمون تکمیل جمله توانایی صرف افعال صرف افعال با قاعده و بی قاعده (واقعی و نوساخت) دو گروه با استفاده از آزمون های آماری من-ویتنی و آزمون کای دو مورد بررسی قرارگرفت.
یافته ها: نتایج حاصل از مقایسه عملکرد بیماران و افراد سالم نشان داد که بیماران مبتلا به آلزایمر در صرف افعال بی قاعده واقعی و نوساخت در مقایسه با افراد سالم عملکرد ضعیف تری داشتند (p<0/001)، همچنین نتایج بدست آمده نشان دادکه عملکرد بیماران مبتلا به آلزایمر در افعال بی قاعده واقعی و نوساخت به طور معناداری پایین تر از عملکردشان در افعال باقاعده واقعی و نوساخت بود در حالی که در افراد سالم تفاوت معناداری مشاهده نشد (p<0/001).
بحث و نتیجه گیری: براساس مدل حافظه آشکار/ضمنی سیستم حافظه آشکار زیربنای واژگان ذهنی است، درحالی که سیستم پردازش جنبه هایی از دستور زبان ذهنی را برعهده دارد. بررسی پاسخ ها و مقایسه آن ها در دو گروه بیماران مبتلا به آلزایمر و افراد سالم یا یافته های مطالعات قبلی در زبان های دیگر همسو بود و همچنین نشان داد که نتایج حاصل از این پژوهش در زبان فارسی با مدل حافظه آشکار/ضمنی مطابقت می کند. داده های این مطالعه نشان داد که عدم همبستگی پایه ای افعال باقاعده/بی قاعده مورد تایید است و به صورت بین زبانی باقی می ماند.
واژه های کلیدی: گذشته بی قاعده، گذشته باقاعده، افعال واقعی و نوساخت، بیماری آلزایمر، زبان فارسی، انجمن آلزایمر ایران