مراقبت از خود (قسمت اول)

مراقبت فرد مبتلا به بیماری آلزایمر از خود

اثرات مراقبت از فردمبتلا به دمانس

یکی دیگر از جنبه های زندگی شما مراقبت از خود است که میتواند یک تجربه طولانی و به شدت عاطفی باشد. ولی بدانید شما تنها نیستید میلیونها نفر در سراسر جهان مراقب بیمار مبتلا به دمانس و بیماری آلزایمر هستند. هر عضوی از خانواده که از فرد مبتلا به بیماری آلزایمر مراقبت میکند احتمالا فشار عصبی ناشی از مراقبت را تجربه مینماید. مراقبین معمولا نادیده انگاشته میشوند. مهم نیست که فرد چقدر جوان، قوی ویا سالم باشد مراقبت از شخص دیگر اغلب بار سنگینی به همراه دارد. بار مراقبت میتواند شما را در معرض خطر مشکلات سلامتی قابل توجهی قرار دهد. حدود 30 تا 40 درصد از مراقبین دارای سطح بالایی از فشار عصبی یا فرسودگی شغلی را تجربه میکنند. تقریبا تمام مراقبین بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر و دمانس غم و اندوه، اضطراب تنهایی و خستگی را تجربه میکنند. بعضی درمانگران مراقبین را” بیماران پنهان” میدانند.مراقبین معمولا به سلامت خود اهمیت نمیدهند، خوب نمیخوابند، ورزش نمیکنند و تغذیه خوبی ندارند. ورود به معقوله مراقبت،با خود فشار طاقت فرسایی را به همراه دارد که مراقبین را درمانده میکند.

ده علامت فشار عصبیدر مراقبت کننده :

انكار درمورد بيماري و اثرات آن بر شخص مبتلا *من مي دانم كه مادرم بهتر خواهد شد.

خشم، نسبت به فرد مبتلا به آلزايمر ، خودشان و يا ديگران *اگر دوباره اين سوال را بپرسيد داد مي كشم.

انزواي اجتماعي و عدم تمايل به حفظ ارتباط با دوستان و يا شركت در فعاليت هايي كه قبلاً لذت بخش بوده است *من ديگر به صرف وقت با دوستان و با آنها بودن اهميت نمي دهم.

اضطراب در مورد آينده و آنچه قرار است رخ بدهد *نگرانم وقتي بيشتر از اين قادر نباشم از او مراقبت كنم چه اتفاقي مي افتد.

افسردگي و احساس غمگيني و بي پناهي در اكثر اوقات *ديگر به مسائل اهميتي نمي دهم ، نمي دانم چه مشكلي برايم پيش آمده است. فرسودگي و انرژي ناكافي براي تمام كردن وظايف روزانه *من ديگر انرژي براي انجام هيچ كاري ندارم.

بي خوابي، بيدار شدن در نيمه شب، كابوس ديدن يا روياهاي استرس آور *من به ندرت در طول شب مي‌خوابم و صبح ها نيز احساس شادابي و سرزندگي نمي كنم.

واكنش هاي هيجاني مثل گريه كردن با كوچكترين ناراحتي و تحريك پذيري در اغلب اوقات  *امروز صبح وقتي ديدم نانی برای خوردن نداریم ، گريه كردم بعد سر پسرم داد كشيدم.

كاهش تمركز بصورت بوجود آمدن مشكلاتي در تمركز و انجام كامل وظايف پيچيده *من قبلا جدول متقاطع را حل مي‌كردم، اما الان خيلي تلاش كنم فقط نيمي از آن را مي‌توانم حل كنم.

مشكلات سلامت مثل از دست دادن يا ازدياد وزن، اغلب بيمار شدن (سرماخوردگي، آنفولانزا) يا مشكلات مزمن سلامتي ( كمر درد، فشار خون). *از بهار تا حالا من يا سرماخوردگي يا آنفولانزا داشتم، انگار نمي توانم در اين مورد كاري بكنم.

راه های مدیریت فشار ناشی از مراقبت

1-اطلاعات بدست آوريد، آموزش ببينيد و درك و آگاهي خود را نسبت به بيماري بالا ببريد

شناخت هرچه بيشتر بيماري و ماهيت آن و نيز روش هاي مراقبت از بيمار به شما كمك مي كند تا فشار كمتري را تحمل كرده و بهترين عمل را در زمان مقتضي انجام دهيد. دوران مراقبت از بيمار مبتلا به آلزايمر همانند يك دوران بحراني است كه براي هر چه بهتر سپري كردن آن برخوردار شدن از دانش لازم در اين زمينه ضروري به نظر مي رسد.

2–احساسات خود را بشناسید:

حمایت عاطفی از شخص سالمند کار ساده ای نیست. احساس خشم، رنجش، غمگینی و درماندگی طبیعی است و نباید اینگونه تفسیر گردد که شما در مراقبت کوتاهی می کنید. به جای سرکوب کردن، احساسات خود را بشناسید و روی آنها کار کنید.

3-شرايط بوجود آمده را واقع بينانه بپذيريد :

تا زماني كه از قبول شرايط موجود سرباز زده و انرژي خود را در تلاشي بيهوده براي بازگرداندن بيمار و اوضاع به حالت قبل به هدر میدهيد هيچ كمكي به خود يا بيمارتان نخواهيد كرد،‌ فقط با پذيرش واقعيت موجود و رها كردن گذشته و نگاه رو به جلو است كه مي توان براي اقداماتي موثر گام برداشت.

4-به سلامتي خود اهميت دهيد:

سلامتي شما نه تنها پايه و اساس تمام زندگي شماست بلكه براي يك مراقبت موثر نيز بسيار لازم و ضروري است. بنابراين: *نسبت به علائم هشدار دهنده بيماري حساس بوده، سريعاً به پزشك مراجعه كنيد و خود را تحت مداوا قرار دهيد. *تغذيه سالم بخش مهمي از سلامتي ‌است پس غذاي كافي، سالم، تازه و به موقع بخوريد. *اهميت خواب نيز كمتر از ساير موراد نيست. خواب كافي، به موقع و توام با آرامش ضامن سلامتي است. *تحرك، نرمش يا ورزش را نيز حتماً در برنامه روزانه خود جا دهيد. *استراحت يعني تجديد قوا، يعني فرصتي براي بازتواني اندام ها و بدن شما، چنانچه به اندازه كافي به خود استراحت ندهيد، خستگي پي در پي شما را به سمت فرسودگي خواهد برد.

5– در جستجوي كمك باشيد و ياري بگيريد:

هرگز تقاضا براي كمك دليل آن نيست كه شما مراقب خوبي نيستيد دقيقاً برعكس يك مراقب خوب هر كجا و هر زمان كه لازم بداند از ديگران كمك مي گيرد. حتماً افراد داوطلب كمك در اطراف شما هستند مثل اعضاء خانواده، دوستان يا افراد نيكوكار كه با كمال ميل آمادۀ كمك كردن به شما هستند و اين شما هستيد كه ابتدا بايد تصميم بگيريد كه به چه كمكي احتياج داريد و سپس افراد را مطلع كنيد. تقاضا براي كمك هم مي تواند در زمينه مراقبت از بيمار باشد و هم در انجام ساير وظايفي كه بر عهده شماست.

6-براي تطابق هر چه بيشتر با وضعيت موجود در نگرش و حالات خود تغيير ايجاد كنيد:

وقتي در شرايط خاص قرار مي گيريم روش هاي متداول يا قديمي ممكن است براي حل مسائل، كافي و پاسخگو نباشد. بنابراين لازم است روش هاي جديدي را بكار گيريم براي اين منظور گاه لازم است حتي منش خود را نيز تغيير دهيم. *خلاق باشيد: مراقبت از بيمار مبتلا به آلزايمر نيازمند بكار گيري روش هاي خلاقانه است. *انعطلاف پذير باشيد: بيمار شما توانايي سازگاري با محيط را تا حد زيادي از دست داده است. پس اين شما هستيد كه بايد بيشتر سازگاري به خرج داده و انعطاف پذير باشيد. *صبور، بردبار، شكيبا و پرحوصله باشيد. *به توانايي هاي خود براي مواجهه با اين مسئله اعتماد داشته و به خداوند توكل كنيد. *علاوه بر تغييرات رفتاري و شخصيتي در خود، سبك زندگي‌تان را نيز متناسب با نيازهايتان تغيير دهيد.

7-مثبت انديش، شاد و شوخ طبع باشيد :

هر حادثه اي مي تواند روي ديگري نيز داشته باشد يك روي مثبت و مطلوب، اين شما هستيد كه اتفاقات را مثبت و يا منفي تعبير و تفسير مي كنيد. اگر عادت كنيد كه وجه خوب و مثبت رويدادها را ببينيد مسلماً دشواري و رنج حوادث شما را كمتر آزرده كرده و بهداشت رواني‌‌تان بيشتر تامين مي شود. بيماري آلزايمر و مراقبت از بیمار نيز از رويدادهاي سخت و جدي است اما حتي در اين دوران نيز مي توان دلايل زيادي براي شاد بودن، شاكر بودن و از ته دل خنديدن پيدا كرد. برخي از اين دلايل را گاهي حتي خود فرد مبتلا به دست مي دهند.

8-به نيازها و عواطف خود پاسخ مثبت دهيد:

وقتي از بيمار خود مراقبت مي كنيد ممكن است احساسات متفاوتي را در يك روز تجربه كنيد احساساتي مثل: خشم، نفرت، دلسوزي، محبت، احساس گناه، ترس، نااميدي، خجالت، خوشحالي، رضايت و يا هر احساس ديگري. مواجه شدن با اين احساسات طبيعي است آنها به دليل رويارويي شما با يك موقعيت پرتنش و پراسترس ظاهر مي شوند. نبايد به خاطر احساسات منفي خود را آزار دهيد يا خود را مراقب بدي بدانيد. احساسات شما از دنياي درونتان با شما سخن مي گويند به آنها توجه كنيد و پيام آنها را بشنويد. همچنين مهم است كه نسبت به نيازهاي خود حساس و آگاه بوده و به جاي بي توجهي به آنها در جستجوي شرايط و امكانات پاسخگويي به آنها باشيد.

9-از حمايت هاي اجتماعي بهره بگيريد :

مسئوليت مراقبت بار سنگيني است به تنهايي نمي توان از پس آن برآمد افراد، گروه ها و اجتماعات حمايت كننده را بشناسيد و از آنها حمايت بگيريد. *به گروه هاي حمايت كننده مراقبين ملحق شويد و در كلاس هاي حضور ي آنها شركت كنيد و با آنها دست كم ارتباط تلفني داشته باشيد. *با انجمن آلزايمر شهر يا محله خود ارتباط برقرار كنيد و از خدمات آن بهره ببريد. *فرد يا افرادي را كه شنونده خوبي هستند پيدا كنيد و با آنها راجع به احساسات و عواطف تان صحبت كنيد. *از خدمات مشاوره فردي براي كمك به تعادل عاطفي يا ساير مسائل زندگي خود بهره بگيريد.

10-براي آينده برنامه ريزي كنيد :

با برنامه ريزي براي آينده مي توان اضطراب ها و فشار های عصبیمربوط به آينده را كاهش داد. وقتي هنوز بيمار وضع خوبي دارد، بر وضع مالي او مروري نمائيد و طبق آن برنامه ريزي كنيد. مسائل مربوط به چگونگي مراقبت و سلامت او در آينده بايد در نظر گرفته شود و تصميمات لازم براي آنها اتخاذ شود حتي اگر لازم شد،‌ يادداشت شود. همچنين براي زماني كه احياناً ديگر نتوانستيد به مراقبت ادامه دهيد برنامه اي در دست داشته باشيد تا در صورت لزوم اجرا شود. *کمال گرایی خود را کنترل کنید: بعضی آدم ها کمال گرا هستند و به قول متخصصین با “غریزه نجات دادن دیگران” به دنیا می آیند. افرادی که این غریزه را دارند فکر می کنند که در مقابل همه مردم مسئول هستند. شما نه مسئول ایجاد روند سالمندی هستید و نه می توانید آن را برطرف کنید. شما تنها می توانید در کنار فرد باشید و در حد توانتان از وی حمایت کنید. *زمانی را برای خود در نظر بگیرید: هر چقدر هم سالمندتان را دوست داشته باشید، باز هم به زمانی نیاز دارید که از او دور باشید. فراموش نکنید که شما فردی با پیچیدگی های خودتان هستید و شخصیتی غیر از مراقبت صرف دارید. با افرادی که دوست دارید معاشرت داشته باشید، و خود را از لذت های زندگی محروم نسازید. *سلامت خود را حفظ کنید: اگر خسته و ضعیف باشید، تحمل کمتری در مقابل فشار عصبی خواهید داشت. تغذیه مناسب داشته باشید و به اندازه کافی استراحت کنید. اگر بیمار هستید، تلاش کنید شخص دیگری موقتاً وظیفه شما را برای حمایت از سالمند انجام دهد. *روزانه ورزش کنید: ممکن است بگویید که به اندازه کافی در طول روز چیزها را جا به جا می کنید و راه می روید. ولی با این ورزشی که از آن لذت ببرید متفاوت است. در پارک محل زندگیتان و در هوای پاک پیاده روی کنید. به استخر بروید و از اماکن ورزشی نزدیک به خود استفاده کنید. *محدودیت های خود را بشناسید: آدم ها با هم متفاوتند. تنها خودتان می دانید که چه کاری از عهده شما برمی آید و در انجام چه کاری ناتوان هستید. در مورد محدودیت های خود صحبت کنید. ممکن است بتوانید از اشخاص دیگر نیز کمک بگیرد.

توصیه به اطرافیان و دوستان خانوادگی:

دشوار است که شاهد رنج های یکی از اعضای خانواده یا یک دوست در مراقبت از یک سالمند باشیم، به ویژه ببینیم که وی به سلامت خود اهمیت نمی دهد. حتی اگر فرد مورد نظر راه خود را انتخاب کرده باشد و تمایلی به تغییر آن نداشته باشد، باز هم باید تا جایی که ممکن است به وی کمک های هر چند کوچک را رساند. بعضی از ایده هایی که می تواند برای کمک دادن به آنان مفید باشد مانند: *پیشنهاد کمک بدهید: مراقبین ممکن است از درخواست کمک اجتناب داشته باشند چون می ترسند دیگران فکر کنند آنها در کنترل امور ناتوان هستند. اما، آنها ممکن است ته قلبشان آرزو داشته باشند به آنها کمک شود، حتی برای یک یا دو ساعت. *شنونده خوبی باشید: همه دوست دارند با کسی حرف بزنند، به ویژه مراقبین که به واسطه کاری که می کنند منزوی می شوند. گاهی آنها به تنها چیزی که احتیاج دارند یک دوست است که به حرف هایشان گوش کند. *آنها را از خانه هایشان خارج کنید: مراقبین اغلب مشغولیت زیادی دارند، و به استراحت و آرامش فکر نمی کنند. اگر موقعیت جور بود، به آنها پیشنهاد خرید از فروشگاه، رفتن به سینما، و سایر فعالیت ها را بدهید تا بتوانند مشکلات خود را برای لحظاتی فراموش کنند. با این کار آنها آرامش بیشتری می یابند، نگرانی های خود را فراموش می کنند و متوجه می شوند که کسی هم به آنها اهمیت می دهد