سوگ

سوگ یک پاسخ طبیعی به فقدان و از دست دادن است. این از دست دادن می‌تواند مرگ عزیزان، بیماری، قطع یک رابطه مهم یا هر چیز دیگری که برای ما مهم است باشد. هر فردی سوگ را متفاوت تجربه می‌کند. در سوگ ممکن است هر نوعی از عواطف را تجربه کنیم و هیچ حسی درست یا نادرست نیست. غمگینی، شوک، انکار یا عدم باور، گیجی، خشم، یا احساس رهایی معمولا در سوگ تجربه می شوند. برخی افراد راحت‌تر حس های خود را نشان می‌دهند و با دیگران صحبت می‌کنند اما برخی دیگر می­خواهند در تنهایی مراحل سوگ را بگذراند. مدت سوگ برای هر فرد متفاوت است و به مسائل مختلفی مانند نوع رابطه با فردی که از دست رفته، شرایط مرگ فرد، و میزان زمان انتظار برای مرگ بستگی دارد. می‌توان گفت اغلب سوگ مدت­‌ها زمان نیاز دارد تا به پایان برسد ولی قاعده کلی ندارد.

مراحل سوگ

معمولا برای کنار آمدن با فقدان و در طی سوگواری مراحل مختلفی را می گذرانیم. با اینحال هر فردی سوگ را به شکل خاص خودش تجربه می کند و این مراحل در همه یکسان نیست.

• انکار: در این مرحله فرد سوگوار ازدست دادن را باور نمی‌کند و فکر می‌کند “چطور اتفاق افتاد؟”، “درست نیست!”
• خشم: در این مرحله فرد خود یا دیگران را سرزنش می‌کند و خشمگین است “چرا من؟”، ” این عادلانه نیست؟”
• چانه زدن: احساس گناه اغلب همراه با سوالی مانند” اگر کار دیگری کرده بودم شاید اینطور نمی‌شد”
• افسردگی: احساس خستگی، ناامیدی، و درماندگی. ” همه چیز برای همیشه بد خواهد بود”
• پذیرش: به این معنی نیست که فرد از شرایط راضی است بلکه غیرقابل برگشت بودن آنچه از دست رفته را می پذیرد.

چگونه در سوگ از خود مراقبت کنیم؟

کنار آمدن با فقدان همواره سخت است اما بعضی کارها به سازگاری بهتر ما و رسیدن به پذیرش کمک می کند.

• مراحل سوگ را بشناسید. بدانید این مراحل به ترتیب طی نمی شوند و اکثرا افراد بارها رفت و برگشت حس های مختلف را تجربه می‌کنند تا سوگ به اتمام برسد.
• برای خود هدف های کوچک و قابل دستیابی تعیین کنید و سعی کنید برنامه روزمره خود را حفظ کنید.
• حمایت خانواده و دوستان در حل و فصل سوگ بسیار کمک‌کننده است. با وجود میل به تنهایی سعی کنید در جمع شرکت کنید و با دوستان و خانواده وقت بگذرانید.
• با اطرافیان حرف بزنید، از حس هایتان بگویید و بگذارید بدانند چه چیزی به شما کمک می کند.
• با افرادی که تجربه فقدان دارند یا در حال حاضر با فقدانی کنار آمدند صحبت کنید و از حمایت های آنها استفاده کنید.
• مراقب سلامتی خود باشید. خواب کافی داشته باشید، تغذیه سالم داشته باشید، از مصرف الکل و مواد برای سرکوب حس های منفی پرهیز کنید.
• اگر احساس نیاز می کنید یا اگر اطرافیان به شما توصیه می‌کنند از مشاور، روانشناس، یا روانپزشک کمک بگیرید.

چگونه به فرد سوگوار کمک کنیم؟

بسیاری از ما نمی‌­دانیم به فرد عزادار چه بگوییم و چگونه او را آرام کنیم و ممکن است از مواجهه با فرد سوگوار اجتناب کنیم. اما مهم‌­تر از چیزی که می­‌گوییم، حضور و حمایت ماست.

• از احساس‌های آن­‌ها سوال کنید و برای شنیدن و فهمیدن آن‌­ها زمان بگذارید. نیازی نیست برای هر چیزی توصیه و پاسخی داشته باشید. گوش دادن به آنچه فرد سوگوار مایل است صحبت کند مهم است. بسیاری از افراد سوگوار از صحبت در مورد خاطرات فرد متوفی استقبال می کنند.
• ساده ابراز تاسف کنید. جملاتی مانند این برای همدردی مناسب است: «برای ما ممکن نیست که حال شما را درک کنیم»، «همدردی ما را بپذیرید»، «غم و ناراحتی شما برای ما قابل تصور نیست»، یا «برای فقدان پیش آمده متاسفیم».
• به آن‌ها فضای کافی و زمانی برای تنها بودن نیز بدهید. از فرد سوگوار بپرسید چه زمانی ترجیح می دهد تنها باشد یا در کنارش باشید.
• از روزمرگی­‌ها حرف بزنید. فقدان و سوگ نباید همه‌ی مکالمه‌های شما را به خود اختصاص دهد.
• از آن‌­ها بپرسید که چگونه می‌­توانید کمک‌شان کنید. گاهی آماده کردن یک وعده غذا، خرید کردن یا حتی قدم زدن برای فرد اندوهگین تسکین­‌بخش است.
• اگر پس از مدتی بهبودی حاصل نشد، یا نشانه های فرد بسیار شدید بود فرد سوگوار را تشویق کنید تا از حمایت‌ها و درمان‌های تخصصی بهره ببرد.

به فرد سوگوار چه نگوییم؟

• به فردی که سوگوار است نگویید که «حال شما را می فهمم». ما در بهترین حالت فقط می توانیم سختی شرایط را تصور کنیم.
• اعتقادهای معنوی و مذهبی افراد متفاوت است. اگر با فرد سوگوار آشنایی نزدیک ندارید و نمی دانید ارزش های او چیست از جمله های با محتوای ارزشی استفاده نکنید. نگویید «خدا او را با خود برد»، یا «مصلحت و قسمت بود».
• به فرد سوگوار نگویید باید چه احساسی داشته باشد. جمله هایی مانند اینکه «قوی باش» مناسب نیست.
• چیزی نگویید که به معنی کوچک شمردن اتفاق یا فقدان باشد.
• سعی نکنید هر چیزی را توضیح دهید و منطقی توجیه کنید. برداشت‌ها و گفته‌های فرد سوگوار حتی اگر به نظر شما نادرست می‌رسد نیازی به اصلاح ندارد و فقط گوش کردن با همدلی کافی نیاز است.
• در مورد جنبه های مثبت فقدان صحبت نکنید. جمله هایی مانند اینکه « حداقل درد نکشید…» یا « درعوض فرزندت سالم است…» تسکین‌دهنده نیستند.