گزارش جهانی بیماری آلزایمر حاکی از آن است که بیش از 41 میلیون مورد دمانس در جهان بدون دریافت تشخیص زندگی می کنند، هم چنین این گزارش می گوید:
-
75% تمام موارد دمانس بدون دریافت تشخیص به زندگی ادامه می دهند و 90% از این افراد در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط ساکن هستند.
-
90 % پزشکان، کووید 19 را علت تاخیر بیشتردر تشخیص دمانس می دانند.
-
همزمان با در دسترس قرار گرفتن داروهای دمانس و تحول در آزمایش های تشخیصی، سیل تقاضای تشخیص دمانس، نظام سلامت را از پا در خواهد آورد.
تهران- 30 شهریور1400- 21 سپتامبر2021: نتایج گزارش جدید حاکی از آن است که 41 میلیون نفر مبتلا به دمانس در جهان تشخیص نگرفته اند و در ایران هم 90 % با عدم تشخیص بیماری مواجه هستند. انجمن دمانس و آلزایمر ایران عضو انجمن جهانی آلزایمر (متشکل از 105 عضو) و انجمن جهانی آلزایمر به اتفاق می گویند: این مسئله به همراه پیشرفت درمان های جدید می تواند موجی از تقاضا برای تشخیص را بهمراه داشته باشد و نظام سلامتی که آمادگی لازم را برای رویارویی نداشته باشد، می تواند با چالش های جدی مواجه شود.
انجمن جهانی آلزایمر به دانشگاه مک گیل در مونترال کانادا، ماموریت داد تا گزارش سالانه بیماری آلزایمر2021 “مسیر تشخیص دمانس” را تهیه و تدوین نماید. یافته های این گزارش نشان می دهد که 75 درصد از 55 میلیون نفر مبتلا به دمانس درجهان، تشخیص دریافت نکرده اند و 90 درصد این افراد در کشورهای کم درآمد و یا درآمد متوسط زندگی می کنند.
برای اولین بار بعد از سال ها، داروی جدیدی به نام ادوکانومب برای درمان مرحله اول بیماری آلزایمر، در بازار آمریکا با تایید مشروط سازمان غذا و داروی آمریکا عرضه شده است. بسیاری از افرادی که بدون تشخیص، با دمانس در ایران زندگی می کنند فرصت استفاده از این دارو را از دست می دهند.
هم چنین، انتظار می رود نشانه گرهای زیستی آزمایشات خون ویژه دمانس در سال های آتی به بازار آید و با دقت بیشتر از سابق، بتوان دمانس را تشخیص داد. استاد دانشگاه مک گیل، پروفسور امریتوس و نگارنده گزارش جهانی آلزایمر، پروفسور سرج گوتیر می گویند که ابزارهای جدید تشخیصی بر نظام های سلامت فشار مضاعفی وارد خواهند کرد تا ساز و کار تشخیص فراهم شود.
پروفسورگوتیرمی گوید: “دسترسی به نشانه گرهای زیستی آزمایشات خون که از تهاجم کمتری برخوردار هستند و دارای سرعت بیشتر با عملکرد آسان تر، ارزان تر، همزمان با درمان های داروئی و افزایش جمعیت سالمند در جهان، سیل تقاضا برای تشخیص دمانس را افزایش خواهند داد و حد اکثر فشار را بر نظام های سلامت وارد خواهند کرد. حالا که برای اولین بار بعد از سال ها، دارویی برای درمان بیماری آلزایمر که پروتئین اصلی در روند بیماری را هدف قرار می دهد، در دسترس قرارگرفته و در حال حاضر در آمریکا و بزودی در کشورهای دیگر دنیا نیز عرضه خواهد شد، نمی توان بدون در دست داشتن تشخیص دقیق، آن را برای افراد تجویزنمود.”
در ایران بیش از 800.000 نفر با دمانس زندگی می کنند و فقط حدود 10% تشخیص می گیرند و بقیه بدون تشخیص با کیفیت نامطلوب زندگی را می گذرانند. تصویب سند ملی دمانس و الزاما اجرای آن، راه را برای تشخیص به موقع و استفاده ازدرمان های دارویی وغیر دارویی هموار می سازد تا از این طریق بتوان کیفیت زندگی افراد مبتلا و مراقبین را افزایش داد. در سند ملی دمانس ایران، آگاه سازی عموم در مورد بیماری، علائم و عوامل آن، آموزش نظام سلامت، تشخیص و درمان، مراقبت و توانبخشی برنامه ریزی شده است و انجمن دمانس و آلزایمر ایران امیدوار هست که رویکرد ها درشبکه نظام پزشکی کشورقرارگیرند.
طبق آمار اخیر سازمان جهانی بهداشت، دمانس هفتمین علت مرگ درجهان است. بسیار نگران کننده می باشد که هنوز شرم از ابراز بیماری مانع تشخیص بیماری گزارش می شود. در گزارش نظرسنجی جهانی بیماری آلزایمر مشخص شد که از هر سه پزشک، یک نفرعقیده دارد که کاری نمی شود کرد پس تشخیص بی فایده است.
مدیرعامل انجمن جهانی آلزایمر، خانم پاولا بربرینو می گوید: ” بی اطلاعی از دمانس در نظام سلامت کشورها، مانع تلاش ها برای حمایت از افرادی که با دمانس زندگی می کنند، می شود.”
او همچنین ادامه می دهد ” اطلاعات نادرست در نظام های سلامت همراه با کمبود متخصصین آموزش دیده و ابزارهای تشخیصی قابل دسترس، همه به طور نگران کننده ای به آمار پائین تشخیص کمک می نمایند. ما نیاز داریم که نظام های سلامت کشورها در جهان به آموزش تخصصی دمانس و تجهیزات تشخیصی مناسب در سند ملی دمانس توجه داشته باشند.”
خانم بربرینو گفت: “در 20 سال گذشته، ما از دولت ها خواسته ایم تا برنامه های ملی دمانس را اجرائی کنند ولی واقعیت این هست که پیشرفت خیلی کند بوده. الان ورق برگشته است و تقاضا به سرعت در حال افزایش است. دولت ها الان باید عمل کنند.”
با تصویب سند ملی دمانس ایران، بخشی از مسیر طی شده است و الان موقع آن رسیده تا وزارت محترم بهداشت با آموزش نظام سلامت، این برنامه را کلید بزند تا تشخیص به موقع داده شود و افراد مبتلا بتوانند ازامکانات درمانی استفاده کنند و با کیفیت بهتری زندگی را تجربه کنند.
سازمان جهانی بهداشت در طرح عملیاتی دمانس تصریح کرده است که کشورها باید با رویکرد تشخیص دمانس بتوانند 50% از افرادی که با دمانس زندگی می کنند را شناسائی کنند. آمار انجمن جهانی آلزایمر نشان می دهد که در بین اعضای سازمان جهانی بهداشت، در کشورهای با درآمد بالا 25% و در کشورهای با درآمد کم و متوسط فقط 10% تشخیص دریافت می کنند.
از سوی دیگر، 90 % از پزشکان می گویند که به علت همه گیری کووید 19، در امر تشخیص وقفه بیشتری ایجاد شده است. در تمام این دوران، از هر سه فرد مبتلا به دمانس و مراقب فقط یک نفر توانسته که به ملاقات حضوری با پزشک دسترسی پیدا کند.
در حال حاضر، در ایران به دلیل عدم آگاهی در مورد بیماری، خانواده ها مسیر مشخصی برای رسیدن به تشخیص را طی نمی کنند و ممکن است این دوران به سختی و طولانی پیموده شود و تشخیص دیر شود. در صورت اجرائی شدن سند ملی دمانس، اطلاع رسانی در جامعه از طریق رسانه ها انجام می گیرد و امید که این مسیر سهل تر و سریع تر انجام شود.
از هر چهار پزشک، سه پزشک بر این باورند که افراد بیشتری به دنبال تشخیص هستند و همانطور که جمعیت جهانی سالمند می شود بزرگ ترین چالش درآینده مربوط به افرادی خواهد بود که خود آزمایش می کنند.
خانم بربرینو می گوید: “بیش از پیش مهم هست که دولت ها برای افزایش تشخیص در آینده باید برنامه ریزی داشته باشند.”
او اضافه می کند ” افراد مبتلا به دمانس حق دارند ازتشخیص خود مطلع شوند وبرای خود برنامه ریزی نمایند. این یک بیماری پیش رونده است و آمار نیز هر سال افزایش می یابد. پس دولت ها در سراسر جهان باید آماده باشند.”