اغلب افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و خانواده ها با تصور اینکه استفاده از روش های غیر دارویی در درمان اختلالات رفتاری ایمن ترند علاقمند به استفاده ازین روش ها هستند.
آیا واقعا می توان بیماری آلزایمر و دمانس را با روشهای غیردارویی درمان نمود؟
تحقیقات انجام شده در این زمینه برای اثبات میزان اثربخشی این روش ها کافی نبوده و نیاز به مطالعات وسیع تری است. نکته قابل توجه اینست که تنها مداخله شناخته شده غیر دارویی، فعالیت های توانبخشی ذهنی و جسمی می باشد.
مهم است که بدانیم:
- شواهد کافی مبنی بر تاثیر برخی روش های درمان غیر دارویی وجود ندارد.
- تشخیص دمانس و بیماری آلزایمر باید فقط توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب انجام گیرد.
- استفاده از روش های درمانی غیر دارویی باید به موازات استفاده از داروهای شیمیایی صورت گیرد و نه به عنوان جایگزین.
- در صورت تمایل به استفاده از روش های درمانی غیر دارویی به منظور جلوگیری از ایجاد تداخلات دارویی حتما پزشک خود را مطلع سازید.
- اگرچه به نظر میرسد استفاده از روش های درمانی غیردارویی بی خطر است اما صد در صد اعتماد نکنیم.
در زیر فهرستی از انواع درمان های غیر داروئی موجود، ارائه می شود:
طب سوزنی
این علم که ریشه د ر فرهنگ کشور چین دارد، به منظور تعدیل جریان انرژی در بدن بوجود آمده است. طب سوزني سعي مي كند تا موانع سر راه جريان انرژي را به كمك سوزنهاي خيلي ظريف كه در پوست وارد مي كنند بردارد و فعاليت هاي آنها را به حالت عادي بازگرداند. هرچند که مطالعات انجام گرفته تاثیر مثبت طب سوزنی را در درمان افسردگی و بی خوابی تایید می کنند. اما برای تایید تاثیر این روش درمانی بر بهبود بیماری آلزایمر نیاز به مطالعات کیفی بیشتری است.
رایحه درمانی
در اين روش درمانی از روغن هائيكه از گياهان گرفته مي شود و اثر مثبت دارند، استفاده مي شود. اين روغن ها می توانند یا :
- با دادن ماساژ مستقيم به پوست بدن مالیده شود.
- تحت تاثیر حرارت رايحه مطبوع به مشام برسد.
- در حمام (در وان) استفاده شود.
اين روغن ها معمولا غلیظ است و بايد هنگام مصرف رقيق شود. تحقیقات زیادی در زمینه میزان اثر بخشی این روش درمانی انجام گرفته است اما هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است. از جمله روغن های معطر که به این منظور استفاده می گردند میتوان به پماد لیمو ترش (melissa offieinalis) ، روغن اسطوخدوس اشاره نمود.
نور درمانی
بيخوابي در افراد مبتلا به بیماری آلزايمر مشكلات زيادي را براي مراقبت كنندگان ايجاد مي نمايد. . به نظر مي آيد كه بيماري دمانس برنامه خواب و بيداري را بهم مي ريزد.
هورمون ملاتونين در تنظيم خواب نقش مهمي دارد، در روشنائي اين هورمون تحريك مي شود و در تاريكي كم مي شود، تجويز آن براي بيماران مبتلا به آلزايمر كه اختلال خواب دارند مي تواند مفيد باشد. در این روش فرد بطور روزانه در مقابل جعبه ای با نور شدید(30برابر نور معمولی) برای مدت زمان مشخصی می نشیند. مطالعات انجام گرفته تاثیر مثبت درمان با نور بر بی قراری بیماران مبتلا به آلزايمر را نشان می دهند اما به مطالعات بيشتري در اين زمينه نياز است.
درمان گياهي
درمان گياهي يعني استفاده از گياهان در بهبود استمرار وضعيت سلامت. در حال حاضر سعي مي شود كه با ديد علمي بیشتر به اين بخش پرداخته شود، توليدات گياهان داروئي داراي استاندارد شوند و هر قرص متشكل از مقدار مشخصي از عنصر فعال باشد. به همين جهت نياز به تحقيقات بيشتر در اين زمينه است.
داروهای گیاهی رایج در شرق آسیا عبارتند از:
شوتو سان Choto-san مجموعه ای شامل 11 گياه داروئي مي باشد که در دو تحقيق انجام گرفته، علائم بیماری در افراد مبتلا به دمانس عروقي پس از مصرف اين دارو کاهش یافته است اما همچنان نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد.
كامي ـ اومتان ـ تو Kami-Umtan-To (KUT) شامل 13 گياه است. نتيجه تحقيقات صورت گرفته نشان مي دهد روند بیماری در افراد مبتلا به دمانس (اختلال شناخت و حافظه) که ازین داروی گیاهی استفاده نموده اند، کندتر گشته است.
قرص يزي Yizhi capsule (YZC) از داروهاي سنتي چيني ست. و بیشتر در درمان علائم بیماری در افراد مبتلا به دمانس عروقی استفاده شده است. نياز به تحقيقات بيشتري در اين زمينه مي باشد.
جینکو بیلوبا Ginkgo biloba extract تا چند سال پیش تصور بر این بود که این دارو بر کند نمودن روند بیماری تاثیر مثبت دارد اما در مطالعه ای که در سال 2008 انجام گردید هیچ تاثیری بر روند بیماری آلزایمر مشاهده نگردید.
گیاهانی که به منظور بهبود وضعیت سلامت بیماران مبتلا به آلزايمر در ایران پیشنهاد می گردند؛ عبارتند از:
- زعفران
- زردچوبه
- نارگیل
- دارچین
- مكمل غذائي
در افراد مبتلا به آلزايمر استفاده از ويتامين ها و ديگر مكمل ها توصیه می گردد. ازجمله مکمل های غذایی مفید می توان به قرص اسید فولیک و کپسول امگا 3 اشاره نمود.
آنتي اكسيدانها
تغذيه كلي
از دست دادن وزن در افراد مبتلا به آلزايمر مشكل شناخته شده اي مي باشد. به نظر مي آيد بيشتر به توجه نداشتن بهتغذيه خوب مربوط مي شود تا به روند بيماري.
ماساژ
انواع مختلفی از ماساژ وجود دارد، اما وجه مشترک همگی آنها مالش بافت های نرم بدن توسط دست ها می باشد. در افراد مبتلا به دمانس معمولا ماساژ با رایحه درمانی همراه است. شواهد پراکنده حاکی از اثربخشی ماساژ بر کاهش علائم افسردگی ، اضطراب و تحریک پذیری وجود دارد اما برای تائید شواهد موجود به تحقیقات بیشتری نیاز است.
موسیقی درمانی
این روش تاثیر بسیاری بر بهبود وضعیت سلامتی فرد و نظم بخشی افکار مبتلا دارد.
روش کار بدین گونه است که فرد در اتاقی ساکت برای مدت زمان 30 دقیقه به موسیقی گوش فرا می دهد، حضور شخصی در اتاق مذکور به منظور بررسی حالات بیمار، اطمینان از راحتی وی و همچنین تنظیم صدا الزامی ست. این شخص می تواند با فرد در رابطه با خاطرات وی از شنیدن موسیقی صحبت نموده و یا او را به همراهی با موسیقی بوسیله خواندن و انجام حرکات موزون تشویق نماید.در صورتیکه فرد مبتلا به دمانس در ساعات مشخصی دچار اضطراب می شود باید برنامه موسیقی درمانی قبل از آن زمان انجام گیرد.
تحقیقات به منظور بررسی تاثیر مثبت موسیقی درمانی بر بهبود وضعیت سلامت افراد مبتلا به دمانس انجام گردیده اما هنوز به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.